Λοιπόν, πάμε να ξετυλίξουμε λίγο το κουβάρι γύρω από το Wikinews, ένα από τα αδελφά μας έργα στον κόσμο του Wikimedia, που φαίνεται να έχει μπει στο στόχαστρο για διάφορους λόγους. Η Ομάδα Εργασίας για τα Αδελφά Έργα (SPTF) του Wikimedia Foundation το διάλεξε ως «μελέτη περίπτωσης» για να δουν πώς θα εξετάζουν τα υφιστάμενα έργα, ακριβώς επειδή υπάρχουν πολλές ανησυχίες γι’ αυτό σε διάφορες γλωσσικές κοινότητες. Βασικά, το Wikinews δεν μοιάζει πολύ με τα υπόλοιπα επιτυχημένα projects της Wikimedia, και αυτό δημιουργεί πολλά ερωτήματα για το μέλλον του.
Ένας από τους πιο βασικούς λόγους που το Wikinews απασχολεί τόσο είναι η εξαιρετικά χαμηλή δραστηριότητα και η συμμετοχή των εθελοντών του, κάτι που μειώνεται συνεχώς. Φανταστείτε, στο Ρωσικό Wikinews, οι περισσότερες αλλαγές γίνονται από bots, ενώ στο Κινεζικό, μόλις τρεις άνθρωποι κάνουν πάνω από το 70% των επεξεργασιών. Ακόμη και στο Αγγλικό Wikinews, η κατάσταση είναι τόσο ήσυχη που μη-ειδησεογραφικά ή παλιά άρθρα κάθονται στην αρχική σελίδα για καιρό, κάτι που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει σε ένα ειδησεογραφικό site. Αυτή η έλλειψη κίνησης σημαίνει ότι είναι δύσκολο να προσελκύσουμε νέους εθελοντές, οι οποίοι συχνά αποθαρρύνονται και εγκαταλείπουν τελείως την προσπάθεια. Η έκθεση του SPTF τονίζει πως το Wikinews βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα δραστηριότητας μεταξύ όλων των αδελφών έργων.
Αυτό το πρόβλημα έγινε σαφές, για παράδειγμα, ότι ακόμη και έργα όπως τα Ελληνικά Wikinews (Βικινέα) (προτάθηκαν το 2010) βρίσκονται υπό «ήπιο κλείσιμο» (soft close) από το 2019, έπειτα από χρόνια ελάχιστης δραστηριότητας και προτάσεων για κλείσιμο. Πρώην συνεισφέροντες είχαν δηλώσει πώς οι δομικές απαιτήσεις και οι κανόνες δημοσίευσης, που απαιτούσαν πολλούς αναθεωρητές για κάθε άρθρο, αποθάρρυναν ενεργά τους νέους συμμετέχοντες και απώθησαν ακόμη και έμπειρους συντάκτες, οδηγώντας το έργο να θεωρείται στην πράξη «νεκρό» από τα ίδια τα μέλη της κοινότητάς του.
Το Wikinews έχει επίσης κάποιες «ασυμφωνίες» με τους βασικούς κανόνες της Wikipedia και γενικότερα με το μοντέλο wiki που ξέρουμε από τα επιτυχημένα μας έργα. Ένας βασικός κανόνας της Wikipedia είναι ότι δεν είναι ειδησεογραφικός ιστότοπος ή εφημερίδα (γνωστό ως WP:NOTNEWS), κάτι που φυσικά έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τον σκοπό του Wikinews. Επιπλέον, το Wikinews επιτρέπει την πρωτότυπη έρευνα και τη σύνθεση πηγών, πρακτικές που απαγορεύονται στον κύριο χώρο ονομάτων της Wikipedia. Παρόλο που κάποιοι στην κοινότητα του Wikinews υποστηρίζουν ότι υπάρχει μια διαδικασία αξιολόγησης και επαλήθευσης πριν από τη δημοσίευση, η έκθεση του Wikimedia Foundation λέει ότι το Wikinews «δεν πληροί το πρότυπο αξιοπιστίας των πηγών της Wikipedia, καθώς είναι ένας αυτοδημοσιευμένος ιστότοπος χωρίς έλεγχο γεγονότων και συντακτική επίβλεψη». Μια θεμελιώδης διαφορά είναι ότι τα ειδησεογραφικά άρθρα έχουν μια «διάρκεια ζωής» και αρχειοθετούνται μετά τη δημοσίευση, χωρίς να επιτρέπεται η συνεχής συνεργατική βελτίωση. Αυτή η «στατική» φύση των ειδήσεων στο Wikinews, σε αντίθεση με την δυναμική εξέλιξη των εγκυκλοπαιδικών λημμάτων, δημιουργεί σημαντικά εμπόδια για οποιαδήποτε πιθανή συγχώνευση με τη Wikipedia.
Ο αντίκτυπος και η χρήση του Wikinews είναι επίσης πολύ περιορισμένα. Πάνω από το 70% της επισκεψιμότητας προέρχεται από crawlers μηχανών αναζήτησης και όχι από ανθρώπους. Από τις κορυφαίες αναζητήσεις στο Google που οδηγούν σε αποτελέσματα Wikinews, λιγότερο από το 5% αφορά ειδήσεις, ενώ οι περισσότερες σχετίζονται με ονόματα από διάφορους πολιτισμούς, λόγω σελίδων κατηγοριών όπως «Αρμενικά ανδρικά ονόματα» στο Ρωσικό Wikinews. Η ανθρώπινη χρήση του Wikinews συγκεντρώνεται σε λίγες χώρες, με πάνω από το 70% της επισκεψιμότητας να προέρχεται από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και τη Γερμανία. Επιπλέον, άλλα έργα Wikimedia δεν βασίζονται σημαντικά στο Wikinews. Για παράδειγμα, στη Ρωσική Wikipedia, υπάρχουν 10 φορές περισσότεροι σύνδεσμοι προς μικρότερες ρωσικές ειδησεογραφικές ιστοσελίδες παρά προς το Wikinews. Όταν συμβαίνουν μεγάλα γεγονότα, όπως η επίθεση στο Ισραήλ ή ο σεισμός Τουρκίας-Συρίας, οι κοινότητες της Wikipedia μπορούν να κινητοποιήσουν πολύ περισσότερες προσπάθειες για την ενημέρωση περιεχομένου σε σχέση με τις κοινότητες του Wikinews.
Η διατήρηση έργων που είναι ανενεργά ή δεν εκπληρώνουν τους στόχους τους, όπως το Wikinews, εκτρέπει πεπερασμένους κοινούς πόρους. Αυτό περιλαμβάνει τον χρόνο των εθελοντών, την υποστήριξη του προσωπικού και την υποδομή. Το να διατηρούμε έργα που δεν αντικατοπτρίζουν την ποιότητα και την αξιοπιστία του ονόματος Wikimedia, ενέχει επίσης κίνδυνο για τη φήμη του κινήματος. Επιπρόσθετα, έχουν παρατηρηθεί τεχνικές δυσκολίες, όπως η υπερφόρτωση συστημάτων και οι διακοπές λειτουργίας σε όλα τα wikis λόγω μαζικών εισαγωγών άρθρων στο Ρωσικό Wikinews. Υπάρχουν επίσης ειδικές επεκτάσεις που απαιτούν συνεχή συντήρηση, προσθέτοντας στο τεχνικό βάρος. Αν και κάποιοι στην κοινότητα του Wikinews υποστηρίζουν ότι το κόστος συντήρησης είναι αμελητέο σε σύγκριση με μεγαλύτερα έργα, οι ανησυχίες για την κατασπατάληση πόρων και τον κίνδυνο για τη φήμη παραμένουν κεντρικές στην πρόταση για το κλείσιμό του.
Λόγω όλων αυτών των παραγόντων, το Wikinews θεωρείται ότι δεν είναι βιώσιμο ως ένα παγκόσμιο, πολύγλωσσο αδελφό έργο στο οικοσύστημα της Wikimedia. Θεωρείται επίσης ότι τα ειδησεογραφικά άρθρα «δεν ταιριάζουν καλά στο μοντέλο wiki», όπως αποδεικνύεται από τη χαμηλή εμπλοκή των συντακτών και τις ελάχιστες αναθεωρήσεις με την πάροδο του χρόνου. Η πρόταση είναι η παύση λειτουργίας του Wikinews σε όλες τις γλώσσες, με διάφορες επιλογές όπως η αναδιάρθρωση, η συγχώνευση περιεχομένου με τη Wikipedia σε νέο χώρο ονομάτων, η συγχώνευση με εξωτερικά έργα με συμβατή άδεια χρήσης ή η αρχειοθέτηση των έργων Wikinews. Βέβαια, η (μικρή) κοινότητα του Wikinews αμφισβητεί αυτή την αξιολόγηση, υποστηρίζοντας ότι το μοντέλο wiki μπορεί να προσαρμοστεί στις ανάγκες των ειδήσεων και ότι το Wikinews προσφέρει μοναδική αξία, ειδικά σε θέματα πρωτότυπης αναφοράς και κάλυψης υποβαθμισμένων ή υπερ-τοπικών ιστοριών. Η συζήτηση για το μέλλον του έργου συνεχίζεται, αναζητώντας τρόπους για να διοχετευθούν οι προσπάθειες των εθελοντών σε πιο αποτελεσματικά κανάλια.
